ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΙΚΑΡΙΑΣ

UPDATE 30/11/2023 ❤

(Μια συνέντευξη του Άγγελου Κ. στην Αθηνά Σκ.)

    ….. …..    

– Η σηματοδότηση μονοπατιών αποτελεί προσωπικό όραμα ή συλλογική επιθυμία;

– Να σηματοδοτεί κανείς και να σχεδιάζει διαδρομές σε ένα νησί όπως η Ικαρία δεν μπορεί παρά να ξεκινά από ένα προσωπικό όραμα. Δεν προέκυψε από κάποιο γεγονός, ας πούμε, ότι οι κάτοικοι είναι ιδιαίτερα δραστήριοι ή ευαίσθητοι στο θέμα τουρισμός.

Αγαπούν βέβαια πάρα πολύ τον τόπο τους, πράγμα που είναι πάρα πολύ σπουδαίο, όμως αυτό δεν αρκεί. Για να υπάρξει συλλογική δράση -προς οποιαδήποτε κατεύθυνση- δεν φτάνει η αγάπη. Χρειάζεται να εμβαθύνει κανείς στη φυσιογνωμία του τόπου, να νιώσει τις ανάγκες, τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες. Είναι επίσης πολύ σπουδαίο να μένει κανείς στην Ικαρία και το χειμώνα. Κι αυτό είναι το πιο δύσκολο κατά τη γνώμη μου. Για παράδειγμα, υπάρχουν πάρα πολλοί σύλλογοι Ικαριωτών με αξιόλογους και μορφωμένους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για τον οικοτουρισμό, τη φύση, τη προστασία του περιβάλλοντος ή την ορειβασία. Όμως οι Σύλλογοι αυτοί έχουν έδρα στην Αθήνα. Ακόμα και πολλοί Ικαριώτες ξενοδόχοι που υποτίθεται έχουν άμεσο συμφέρον από τέτοιες πρωτοβουλίες, περνούν τον χειμώνα στην Αθήνα. Ενώ οι συνάδελφοι τους στα γειτονικά νησιά μένουν το χειμώνα και οργανώνουν συλλογικά διάφορες εκστρατείες: καθαρίζουν τις παραλίες, μαζεύουν τα σκουπίδια απ’ τους δρόμους, φυτεύουν δέντρα, καθαρίζουν και σηματοδοτούν μονοπάτια.

– Ποιό είναι λοιπόν αυτό το προσωπικό όραμα;

– Κατ’ αρχήν να το ξεκαθαρίσω: ότι οι Ικαριώτικοι σύλλογοι ή οι ξενοδόχοι δεν βγαίνουν να σηματοδοτήσουν, ή να χρηματοδοτήσουν κάτι σχετικό με τον οικοτουρισμό στο νησί, δεν σημαίνει ότι δεν παρέχουν σημαντική ηθική υποστήριξη. Τα μονοπάτια είναι «δημόσιος χώρος» και σαν κάθε δημόσιος χώρος χρειάζεται προστασία. Τυπικά αρμόδιοι είναι οι Δήμοι, όμως όσο περισσότεροι άνθρωποι βγαίνουν και λένε ότι τα μονοπάτια χρειάζονται (ως κληρονομιά του παρελθόντος και ως αξία του σήμερα) δύσκολα τολμάει κάποιος να κλείσει ή να καταστρέψει ένα μονοπάτι. Ενώ παλιά έλεγαν, «Έλα μωρέ. Αυτό ήταν παλιά τότε που πήγαιναν με τα μουλάρια. Τώρα ας πάνε από τον δρόμο«. Αυτό έπρεπε να το τονίσω για τους συλλόγους, ιδιαίτερα γι’ αυτούς από την περιοχή μου. Όσο για το προσωπικό όραμα και πως ξεκίνησε, είναι μεγάλη κουβέντα.

– Έχουμε χρόνο και χώρο. Στο blog της Ελένης ήμαστε…

– Θα το πω όσο γίνεται πιο απλά. Εγώ την Ικαρία την ήξερα από τον Αρμενιστή. Ο πατέρας μου ήταν εκπαιδευτικός κι έτσι κάναμε μεγάλες διακοπές εκεί τα καλοκαίρια. Αγαπούσα τη θάλασσα, όμως πολύ συχνά ανέβαζε μελτέμι και είχε φουρτούνα. Έτσι άρχισα να εξερευνώ το εσωτερικό του νησιού με τα πόδια.

 

Χρόνο με τον χρόνο έμενα κατάπληκτος με το πλούτο της φύσης και της παράδοσης. Επίσης υπήρχε μια αίσθηση ελευθερίας και άνεσης που με συνάρπαζε, μαζί και κάτι το μυστηριώδες που προκαλούσε για εξερεύνηση.

  

Αργότερα ταξίδεψα πολύ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εκεί όμως που πρωτοσκέφτηκα το θέμα «μονοπάτια» ήταν στο Άγιο Όρος. Αυτό ήταν πολύ παλιά όταν δεν υπήρχαν δρόμοι και αυτοκίνητα. Ο πρώτος χάρτης μονοπατιών που είδα ποτέ ήταν του Άθωνα. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση εκείνος ο χάρτης. Αλλά πιο μεγάλη εντύπωση μου έκανε η ομοιότητα του τοπίου του Άθωνα με την Ικαρία.

   

Συζητώντας γι’ αυτά με ένα ηγούμενο μοναστηριού, μου είπε το εξής:

«Αυτό που βλέπεις με τα μοναστήρια, το βουνό, τα δάση και τα μονοπάτια, δεν άπεχει πολύ από την εικόνα της Ελλάδας πριν το αυτοκίνητο. Αν βάλουμε στην άκρη τον θρησκευτικό παράγοντα, αυτό είναι που γοητεύει τους επισκέπτες. Όπως είναι τώρα τα μοναστήρια και οι σκήτες, έτσι ήταν παλιά τα χωριά και οι οικισμοί στην Ελλάδα.»

Τότε μου ήρθε πρώτη φορά η σκέψη να γίνουν μονοπάτια στην Ικαρία. Θα ήταν ένα δίκτυο με σηματοδότηση, πινακιδούλες και διασταυρώσεις, ακριβώς όπως το είδα στο Άγιο Όρος.

– Είναι πολλοί όσοι χρησιμοποιούν τα μονοπάτια;

– Δεν έχω στατιστικές, όμως κρίνοντας από τις πωλήσεις του χάρτη των μονοπατιών, φαίνεται πως είναι αρκετοί. Βλέπω επίσης τα ίχνη τους στις διαδρομές. Οι διαδρομές φαίνονται «χρησιμοποιημένες» -πατημένες- κι αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα.

     

Μερικές φορές με πιάνει άγχος και σκέφτομαι πως πρέπει να γίνει τούτο ή το άλλο, πως πρέπει να βρεθούν πόροι, υποστήριξη, βοηθοί κτλ. και να γίνουν έργα στο μονοπάτια, όμως μετά ηρεμώ.

Σκέφτομαι πως στην Ικαρία με τόσα προβλήματα στις υποδομές, στους δρόμους και τόσα άλλα, ούτε για τις παραλίες δεν μπορεί να υπάρξει σωστή μέριμνα. Πόσο λιγότερο να γίνουν επενδύσεις για τον οικοτουρισμό. Αυτό είναι πολυτέλεια προς το παρόν.

– Ποιοί άνθρωποι περπατούν στα μονοπάτια;

– Αν και η Ικαρία προσφέρεται για κανονικούς ορειβάτες, αυτοί που περπατούν στα μονοπάτια είναι κάθε είδους άνθρωποι. Απλοί τουρίστες που κάθονται στην παραλία μπορεί ξαφνικά να βαρεθούν και να αρχίσουν να περπατούν στο εσωτερικό. Ιδίως οι ξένοι που έχουν τέτοια κουλτούρα. Γι’ αυτούς διακοπές σημαίνει αποφυγή των μετακινήσεων με αυτοκίνητο και όσο το δυνατόν πιο άμεση επαφή με τη φύση.

   

Καθόλου δεν το σκέφτονται σαν ορειβατική εμπειρία. Εξάλλου όσο κι αν σε ορισμένα σημεία οι διαδρομές είναι δύσκολες, οι αποστάσεις είναι μικρές, ενώ η οπτική επαφή με τη θάλασσα και το λαμπρό φως του Αιγαίου βοηθούν πάρα πολύ…

  

– Ότι δεν θα μας φάνε οι λύκοι κι οι αρκούδες;

– Ναι, αυτό ακριβώς… (γέλια)

– Η σηματοδότηση των μονοπατιών ξεκίνησε με κάποια ευρωπαϊκά προγράμματα ή ανεξάρτητα από αυτά;

– Ξεκίνησε από μια σειρά αγαθών συμπτώσεων τις οποίες είχα την ετοιμότητα και τον χρόνο να εκμεταλλευτώ. Αλλά κι αυτό έγινε από σύμπτωση. Καμία σχέση δεν είχε με ευρωπαϊκά προγράμματα. Πολλοί στην αρχή νόμιζαν πως αυτό ήταν το κίνητρο. Τόσο παράξενο φάνηκε ότι οι τουρίστες ξαφνικά «θα πάρουν τα βουνά«. Παραξενεύτηκαν επίσης λόγω του ότι δεν γνώριζαν ή δεν εκτιμούσαν αρκετά την αξία του εσωτερικού του νησιού. Σε κάθε περίπτωση, ο λόγος που απέφυγα τα ευρωπαϊκά προγράμματα ήταν ο εφιαλτικά γραφειοκρατικός χαρακτήρας τους. Χρειάζονταν τόσα πολλά χαρτιά και υπογραφές, διασυνδέσεις και αλληλογραφία, ώστε όφειλε κανείς να ασχοληθεί επαγγελματικά με το θέμα. Έτσι ή θα φτιάχναμε μονοπάτια ή θα γεμίζαμε φακέλους με χαρτιά. Προτίμησα το πρώτο. Στην πορεία βρέθηκε λύση για τη χρηματοδότηση -αποζημίωση θα την έλεγα καλύτερα. Με την υποστήριξη συλλόγων από την περιοχή εκδόθηκε ένας ωραίος χάρτης και από τις πωλήσεις του βγαίνουν κάποια έξοδα. Είναι συμβολικό μάλλον, αλλά εμένα αυτό μου αρκεί.

     

– Ναι αλλά αφορά μόνο τις Ράχες και τη δυτική Ικαρία. Πως θα γίνει το πρόγραμμα να επεκταθεί;

– Θα το ήθελα πολύ, αλλά ειλικρινά δεν ξέρω πως θα γίνει. Ο λεγόμενος ήπιος φυσιολατρικός τουρισμός πάει καλά στην Ικαρία -και μάλιστα αυτό γίνεται «από στόμα σε στόμα», ανεξάρτητα από γραφεία και τουρ οπερέιτορς. Δεν πάει άλλο να σφυρίζουμε αδιάφορα και να βλέπουμε αυτό το φαινόμενο όπως π.χ. βλέπουμε τη βροχή -πότε έρχεται και πότε δεν έρχεται, ε τι να κάνουμε. Χρειάζεται δουλειά. Μια καλή ιδέα εδώ, ένα απαραίτητο μικρό έργο εκεί. Μια μικρή, αλλά διαρκής κι αδιάκοπη φροντίδα παντού. Αυτά δίνουν μεγάλες «επιστροφές» κι ανταμείβουν τους κόπους. Για να το πω χύμα: μια σωστή πινακίδα στο σωστό σημείο, μπορεί και κρατά κόσμο στο νησί για περισσότερες μέρες. Αν πέτυχε «Ο Γύρος των Ραχών με τα Πόδια» ο κυριότερος λόγος ήταν η μανία μου με τη σηματοδότηση. Όμως αυτό δεν μπορώ να το κάνω μόνος μου για πολύ καιρό. Ιδιαίτερα όταν οι απόστασεις είναι πολύ μακρινές από εκεί που μένω.

     

Το να ανοίγω και να σηματοδοτώ ενδιαφέρουσες διαδρομές είναι κάτι που θέλω και μου αρέσει. Κανείς δεν με υποχρεώνει να το κάνω. Όμως από τη στιγμή που θα το κάνω, νιώθω υποχρεωμένος να συντηρώ αυτή τη διαδρομή. Να την ελέγχω μην πάει κάποιος και την κλείσει, να κόβω τους θάμνους, να ξαναπερνάω τα σημάδια κτλ. Αυτό γίνεται όλο και πιο δύσκολο όσο απέχει η διαδρομή από το σπίτι μου. Τότε μιλάμε για πραγματικά μεροκάματα συνέχεια όλο το χρόνο.

– Ωστόσο, δεν θα ήταν ευχής έργο να έβγαινε κάποτε «Ο Γύρος Όλης της Ικαρίας με τα Πόδια»;

– Κοίτα, τώρα τελευταία έχουν φτιαχτεί κάποιες παρέες ντόπιοι που περπατούν και στις τρεις περιοχές της Ικαρίας -Ράχες, Εύδηλο και Άγιο Κήρυκο. Πολλοί ανάμεσά τους είναι νέοι και μένουν μόνιμα στο νησί. Φαίνεται πως θα τους γίνει συνήθεια. Ίσως να μπορούσαμε να συνεννοηθούμε. Θα φτιάχναμε τότε ένα δίκτυο διαδρομών και θα έβγαινε ο σχετικός χάρτης. Μετά όμως εκείνοι θα έπρεπε να προσέχουν τις διαδρομές και να τις συντηρούν.

Από τις πωλήσεις του χάρτη θα έβγαιναν δυο-τρία καλά τραπεζώματα και κρασοκατανύξεις για την παρέα. Ίσως θα μπορούσαμε να οργανώνουμε και χοροεσπερίδες … (γέλια)

– Δεν ελπίζεις τίποτα από αυτούς που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά με τον τουρισμό;

– Ελπίζω να παρέχουν καλές υπηρεσίες στον τομέα τους, είτε ξενοδοχείο είναι αυτό, είτε εστιατόριο ή ό,τι άλλο. Αυτό είναι όλο. Πιστεύω ότι ο καθένας πρέπει να είναι καλός στον τομέα του. Έτσι βγαίνει καλό το σύνολο. Μερικοί κάνουν κάποιες καλές προσπάθειες στη διαφήμιση /ενημέρωση κυρίως μέσα από το διαδίκτυο.

Και αυτό είναι καλό. Όμως δεν αρκεί, αν δεν υπάρχουν έργα.

Αν διαφημίζεις κάτι που δεν υπάρχει ή που δεν μπορείς να δεις ή να το κάνεις, η διαφήμιση καταλήγει να είναι παραπλάνηση. Χρειάζεται δουλειά «στο πεδίο».

Έτσι λένε όσοι ξέρουν. Καλός ο υπολογιστής και το ίντερνετ, αλλά πρέπει να λερώσουμε λίγο και τα χέρια μας.

 

– Σχέδια για το μέλλον;

– Μου είναι αδύνατον να διανοηθώ την Ικαρία ως πεδίο άναρχης δόμησης με παντού μισοτελειωμένες οικοδομές και σπίτια άδεια που κατοικούνται 1-2 βδομάδες το καλοκαίρι. Δεν μπορώ να φανταστώ πως δεν βρίσκουμε άλλο τρόπο να επενδύσουμε τα λίγα χρήματα μας παρά στο τσιμέντο. Το ίδιο αδύνατον μου είναι να την φανταστώ σαν χώρο εναπόθεσης -πάρκινγκ- αδέσποτων κατσικιών.

     

Πάρτε μια τυχαία ομάδα ανθρώπων από οπουδήποτε στον κόσμο. Το σίγουρο είναι ότι, όχι όλοι, όμως το 2% από αυτούς να αναγαλλιάσει γνωρίζοντας το τοπίο του νησιού. Αν το καλοσκεφτείς, αυτό το 2% δεν είναι καθόλου λίγο. Και μάλιστα είναι ένα ποσοστό σταθερό. Είναι οι άνθρωποι που πιστεύουν σε δύο πολύ σπουδαίες βασικές αξίες: φύση και ελευθερία. Αυτοί ποτέ δεν χάνονται. Πάντα τους ξαναβρίσκει κανείς σε όλους τους τόπους και τις εποχές.

– Κάποιο σχέδιο πιο συγκεκριμμένο;

– Πολύ πρόσφατα αγόρασα ένα πολύ πρακτικό βενζινοκίνητο αλυσσοπρίονο τόσο μικρό που είναι σαν παιχνίδι. Με αυτό το εργαλείο και με τη βοήθεια της 10χρονης κόρης μου που είναι καλή να ζωγραφίζει χρωματιστές τελείες με το πινέλο στα βράχια, θα προεκτείνουμε τον «Γύρο» μέχρι τον Εύδηλο. Αυτό θα είναι το μονοπάτι «των δύο μοναστηριών» -Μουντέ και Θεοκτίστης.

 

Είναι μια πολύ μεγάλη, αληθινά μαγική διαδρομή και ξέρω ότι θα έχει μεγάλη επιτυχία. Όμως δεν ξέρω αν θα προλαβαίνω να την συντηρώ. Ελπίζω να υπάρξει βοήθεια από τη μεριά του Ευδήλου. Στην Ικαρία βρίσκομαι.

  

Αποκλείεται να είμαι ο μόνος τρελός… (γέλια) Σίγουρα υπάρχουν κι άλλοι … (γέλια)

………………………………………………..

 

(Αφορμή και έμπνευση γι’ αυτήν τη συνέντευξη στάθηκε μια αντίστοιχη συνέντευξη ενός πολύ συμπαθητικού τύπου, «υπεύθυνου μονοπατιών» του Ταϋγέτου που διαβάσαμε σχεδόν ταυτόχρονα εγώ και ο Άγγελος στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Ανεβαίνοντας«. Μιλήσαμε στο τηλέφωνο και είπαμε να κάνουμε το ίδιο πράγμα. Βγήκε πολύ εύκολα. Τώρα σκέφτομαι να πάρω συνέντευξη και από την Ελένη. Έχει πολλά να πει, όμως δεν ξέρω πως να την παρουσιάσω. «35χρονη πεζοπόρος«; «Μια κολητή μου«; Τέλος πάντων. Μην ανησυχείτε. Κάτι θα βρω.)

Αθηνά Σκ.

Comments

(4 total)

• 

• AKK

Βρε Νανά, βλέπω σκαλίζεις τα παλιά αρχεία του http://groups.yahoo.com/group/hikingIkaria_Archives/. Δεν ξέρω τι θα έκανα στη Σαχάρα, αλλά στην Ικαρία μου φαίνεται αστείο να χρησιμοποιώ δορυφορική πλοήγηση. Η παρατήρηση με το μάτι είναι πολύ πιο σπουδαία. Όχι βέβαια πως θα με χάλαγε να με ακολουθούσε κάποιος με ένα GPS -αρκεί να ήταν ένα όμορφο αγρίμι σαν κι εσένα που επιπροσθέτως ξέρεις να δουλεύεις όλα τα μυστήρια μηχανάκια.

Friday January 5, 2007 – 01:24pm (EET)

• 

• egotoagrimi

Πρόσθεσα τα λινκς που μου πρότεινες και παραπέμπουν σε φωτογραφίες. (Ελπίζω να τις έβαλα σωστά). Τώρα είναι σαν κανονικό άρθρο σε περιοδικό. Θα χρησιμοποιήσω το ID της Ελένης και θα το ανακοινώσω special notice στο hikingIkaria. Δεν δέχομαι αντιρρήσεις. Τα μονοπάτια στην Ικαρία είναι ότι πιο σπουδαίο, όσο σπουδαία είναι τα πανηγύρια και η Μεσαχτή, κατά τη γνώμη μου.

(μακάρι να σε βοηθούσα βρε, αλλά τώρα έχουμε baby-sitting. Έχει κι άλλα αγρίμια. GPS τώρα έχουν και τα κινητά τηλέφωνα.)

Sunday January 7, 2007 – 03:06pm (EET)

• 

• AKK

Τhank you for the she-elf / Ευχαριστώ για τη «ξωθιά» (Κρητικό ιδίωμα, Νανά 😉

As a «child-explorer» I have seen many. Z was the best and thanks for recovering her photos. Όλα για τις γυναίκες τα κάνουμε γαμώτο. Μικρές – μεγάλες.

Thursday January 18, 2007 – 11:26pm (EET)

• 

• Eleni

X-plorers and F-airies : that can make a very good RPG (role-play game). The nature of Ikaria is very fit…

Friday January 19, 2007 – 12:55pm (PST)

---