.

—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—⊥—

Ο «Ασκός του Αιόλου» με λίγα λόγια

Δεν μπορείς να συλλάβεις την ομορφιά ή την ασχήμια αυτού του κόσμου όταν τον παρατηρείς από μακριά. Πρέπει να τον πλησιάσεις, να βουτήξεις μέσα και να τον εξερευνήσεις… Μόνο τότε αποκτάς πλήρη συναίσθηση και αντικειμενικότητα. Ο όρος και η πρακτική εφαρμογή της πράσινης ανάπτυξης εμφανίστηκαν στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’80, όταν η ενεργειακή πολιτική των Ελληνικών κυβερνήσεων, καθοδηγούμενη από τις Ευρωπαϊκές οδηγίες, συναίνεσε στη δημιουργία του πρώτου αιολικό πάρκου. Από τότε ο αριθμός τους αυξάνεται με φρενήρη ρυθμό. Η παρουσία πολυάριθμων ανεμογεννητριών που αλόγιστα φυτεύονται στο όνομα της «πράσινης ενέργειας» σε ανεκτίμητες περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, αποτέλεσε το έναυσμα της έρευνάς μας. Ο κύριος στόχος του ντοκιμαντέρ είναι να φέρει στην επιφάνεια τις πραγματικές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της εφαρμογής αυτής της πολιτικής και τις «παρενέργειες» τον αποκαλούμενων «στρατηγικών επενδύσεων» που επιδοτούνται αδρά.

Γιατί;

Ακολουθώντας το στόχο αυτό γεννήθηκαν πολυάριθμα ερωτήματα. Αυτή είναι τελικά η ουσία της πράσινης ανάπτυξης και αν ναι, υπό ποία έννοια χαρακτηρίζονται βιώσιμες οι εφαρμογές τέτοιων πρακτικών; Σε ότι αφορά το περιβάλλον ορισμένα μόνο από τα βασικά ερωτήματα  που προκύπτουν είναι τα εξής:

• Ποια είναι επιτέλους τα χωροταξικά κριτήρια επιλογής των περιοχών εγκατάστασης;
• Τι είδους και πόσης αξιοπιστίας περιβαλλοντικές μελέτες «επιστημονικά» συναινούν στην επιλογή δασών, προστατευόμενων περιοχών NATURA, σημείων σε απόσταση αναπνοής από παραδοσιακούς οικισμούς και κατοικημένες περιοχές ή ιστορικούς χώρους, ως περιοχών κατάλληλων για εγκατάσταση;
• Γιατί αυτές οι περιβαλλοντικές μελέτες, που συνοδεύουν τις αιτήσεις αδειοδότησης, πραγματοποιούνται κυρίως από ιδιωτικές εταιρείες και όχι από το άρτια καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό των Πανεπιστημίων της χώρας και με ποιον τρόπο ή από ποιο φορέα ελέγχεται η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων τους;
• Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των ιδιοκτητών αιολικών πάρκων σε σχέση με την απομάκρυνση των ανεμογεννητριών μετά το τέλος της λειτουργικής περιόδου τους και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος;
• Ποιος ελέγχει ότι εργασίες αποκατάστασης όντως πραγματοποιούνται;
• Με άλλα λόγια, είναι αυτό στρατηγική και σχέδιο ανάπτυξης, ή απλά ένας ληστρικός τρόπος εκμετάλλευση κοινωνικών αγαθών όπως ο αέρας, το νερό και ο ήλιος;
• Πως θα μπορούσε ποτέ η “πράσινη ενέργεια” να είναι υπό αυτές τις συνθήκες πραγματικά «πράσινη»;

Η προφανέστατη έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού λοιπόν, δεν μπορούσε παρά να γεννήσει ακόμα περισσότερα ερωτήματα, ειδικά σε σχέση με το οικονομικό καθεστώς που επικρατεί στις «επενδύσεις» αυτές.

• Ποιόν εξυπηρετούν στην πραγματικότητα αυτές οι «στρατηγικές επενδύσεις»;
• Υπό ποια νομοθεσία καταργείται στην ουσία η συνταγματικά κατοχυρωμένη έννοια της βιωσιμότητας με την αδιάκριτη έγκριση αδειών και την συνεχή παροχή επιδοτήσεων σε εταιρείες του ενός ατόμου, ή σε θυγατρικές των ίδιων βασικών παικτών στον τομέα της ενέργειας, εγχώριων και ξένων;
• Γιατί παραβλέπονται και αποτελούν δευτερεύον κριτήριο οι πραγματικές ενεργειακές ανάγκες της χώρας;
• Υπάρχει κάποιος μηχανισμός προστασίας των ιδιοκτητών γης όταν δεν λαμβάνουν τα συμφωνηθέντα από τις εταιρείες για την ενοικίαση της γης τους;
• ‘Η, για ποιόν ακριβώς λόγο το ιδιοκτησιακό καθεστώς περιοχών απαξιώνεται και αλλάζει εν μια νυκτί;

Προκλήσεις

Η  δύναμη για αυτό το 16μηνο ταξίδι μας προήλθε από τους ανθρώπους της χώρας αυτής που αποτέλεσαν και το ισχυρότερο κίνητρο, γιατί έχουν πολύ βολικά και επιμελέστατα αποσιωπηθεί. Και αυτή ακριβώς η παράμετρος γεννά το μεγαλύτερο ερώτημα από όλα:

• Γιατί όλα τα παραπάνω συμβαίνουν ενώ οι Δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες δεν λαμβάνουν απολύτως κανενός είδους επίσημη πληροφόρηση;
• Γιατί οι απόψεις των Δημοτικών Συμβουλίων απαξιώνονται και παραβλέπονται κατά την λήψη των αποφάσεων;
• Γιατί οι διαμαρτυρίες, οι φωνές των ανθρώπων αυτών αποσιωπούνται;
• Εδώ κατέληξε τελικά η γενέτειρα της Δημοκρατίας;

Ως ομάδα παραγωγής αποφασίσαμε πριν 16 μήνες να ανοίξουμε τον Ασκό της πράσινης ανάπτυξης στην Ελλάδα και να ξεχωρίσουμε τα ψέματα από την αλήθεια. Το κάναμε έχοντας πλήρη συναίσθηση των κινδύνων που ελλοχεύουν και γνωρίζοντας πολύ καλά τη δύναμη των μεγάλων παικτών στον τομέα της ενέργειας στη χώρα…